کوکی‌ها یکی از ابزارهای مهم در برنامه‌نویسی وب هستند که به توسعه دهندگان امکان می‌دهند اطلاعاتی را در دستگاه کاربر ذخیره و برای درخواست‌های بعدی استفاده کنند. به عنوان مثال، فرض کنید یک وبسایت فروشگاهی داریم که نیاز دارد تا در سبد خرید کاربران، محصولات انتخاب شده را ذخیره کند تا وقتی کاربر به سبد خرید خود بازگردد، اطلاعات محصولات را نمایش دهد. در اینجا کوکی‌ها به کمک PHP به ما کمک می‌کنند تا اطلاعات سبد خرید را در دستگاه کاربر ذخیره کنیم و در درخواست‌های بعدی آنها را بررسی کنیم.
1. مقدمه‌ای درباره کوکی‌ها
کوکی‌ها فایل‌های کوچکی هستند که توسط وبسایت بر روی دستگاه کاربر ایجاد می‌شوند و اطلاعاتی را در آن ذخیره می‌کنند. به عنوان مثال، در PHP می‌توانیم یک کوکی با نام "username" ایجاد کنیم و نام کاربر را در آن ذخیره کنیم. درخواست‌های بعدی ارسال شده توسط کاربر می‌توانند این کوکی را بخوانند و نام کاربر را بررسی کنند.
تنظیم کوکی
برای تنظیم کوکی در PHP، کافیست از تابع ()setcookie استفاده کنیم. این تابع به شما امکان می‌دهد کوکی با مقادیر دلخواه تنظیم کنید. سینتکس این تابع به صورت زیر است:
setcookie($name, $value, $expire, $path, $domain, $secure, $httponly);
در اینجا، پارامترها به شرح زیر هستند:
name$: نام کوکیvalue$: مقدار کوکیexpire$: تاریخ انقضای کوکی (به صورت ثانیه)path$: مسیر اعتبار کوکی (اختیاری)domain$: دامنه اعتبار کوکی (اختیاری)secure$: برچسب امنیتی کوکی (اختیاری)httponly$: فقط امکان دسترسی از طریق HTTP (اختیاری)
2. ایجاد کوکی در PHP
با استفاده از تابع ()setcookie در PHP می‌توانیم کوکی را ایجاد کنیم. برای مثال، برای ایجاد یک کوکی با نام "username" و مقدار "Anophel" به صورت زیر عمل می‌کنیم:
setcookie("username", "Anophel);
3. خواندن کوکی‌ها در PHP
برای خواندن مقادیر کوکی‌ها در PHP از متغیر COOKIE_$ استفاده می‌کنیم. با استفاده از این متغیر، می‌توانیم به مقادیر کوکی‌ها دسترسی پیدا کنیم و از آنها در برنامه‌مان استفاده کنیم. به عنوان مثال، می‌توانیم مقدار کوکی "username" را به صورت زیر خوانده و نمایش دهیم:
if (isset($_COOKIE["username"])) {
echo "Welcome back, " . $_COOKIE["username"] . "!";
} else {
echo "Welcome!";
}
4. ویرایش و حذف کوکی‌ها در PHP
برای ویرایش یک کوکی در PHP، می‌توانیم همان نام کوکی را مجدداً به تابع ()setcookie ارسال کنیم و مقدار جدید را تنظیم کنیم. به عنوان مثال، برای تغییر مقدار کوکی "username" به "Mohammad" به صورت زیر عمل می‌کنیم:
setcookie("username", "Mohammad");
برای حذف یک کوکی، می‌توانیم زمان منقضی شدن آن را به عقب برگردانیم. به عنوان مثال، برای حذف کوکی "username" از دستگاه کاربر به صورت زیر عمل می‌کنیم:
setcookie("username", "", time() - 3600);
Session ها چیست؟ و چه تفاوتی با کوکی ها دارند؟
در PHP، جلسه (Session) یک مفهوم مهم است که برای ذخیره و مدیریت اطلاعات کاربر در طول زمان استفاده می‌شود.session به صورت موقتی اطلاعات کاربر را در سرور نگهداری می‌کند تا بتوان به طور پیوسته با کاربر در ارتباط بود و وضعیت خاصی را برای کاربر حفظ کرد.
زمانی که کاربر برای اولین بار به وبسایت شما وارد می‌شود، یک session برای او ایجاد می‌شود و یک شناسه یکتا(ID) برای آن session تعیین می‌شود. این شناسه در سمت کاربر (معمولاً در قالب یک کوکی) ذخیره می‌شود و درخواست‌های بعدی از طریق آن شناسه به سرور ارسال می‌شود تا اطلاعات مربوط به session را بازیابی کند.
با استفاده از session ، می‌توانید اطلاعات مربوط به کاربر را ذخیره کنید، مانند نام کاربری، تنظیمات انتخاب شده، سبد خرید و غیره. همچنین، می‌توانید وضعیت ورود کاربر را ذخیره کرده و در صورت لزوم اقدامات مربوط به ورود و خروج کاربر را انجام دهید.
برای استفاده از session در PHP، ابتدا باید session را با استفاده از تابع ()session_start شروع کنید. سپس می‌توانید اطلاعات جدید را با استفاده از آرایه SESSION_$ ذخیره کنید و اطلاعات موجود را بازیابی کنید.
مثالی از استفاده از session در PHP:
// start session
session_start();
// store user info in session
$_SESSION['username'] = 'john123';
$_SESSION['cart_items'] = ['item1', 'item2', 'item3'];
// get to the data in session
$username = $_SESSION['username'];
$cartItems = $_SESSION['cart_items'];
// delete value in session
unset($_SESSION['cart_items']);
// session die
session_destroy();
در این مثال، ابتدا جلسه را شروع کرده و سپس اطلاعات کاربر را در آرایه SESSION_$ ذخیره می‌کنیم. سپس بازیابی و استفاده از اطلاعات انجام می‌شود. در نهایت، با استفاده از تابع ()session_destroy جلسه را به پایان می‌رسانیم.
با استفاده از session ، می‌توانید اطلاعات کاربر را در طول چندین درخواست و صفحه نمایش حفظ کنید و تجربه کاربر را بهبود بخشید.
استفاده از Session و کوکی ها بسته به نیازهای خاص وبسایت یا برنامه‌ی شما متفاوت است. در زیر توضیح داده می‌شود که در چه زمانی باید از هرکدام استفاده کنید:
استفاده از Session:
Session ها برای ذخیره اطلاعاتی که بین صفحات وبسایت یا در یک جلسه کاربری نیاز است، مناسب هستند.
با استفاده از Session، اطلاعات در سرور ذخیره می‌شوند و توسط شناسه منحصر به فرد Session کاربر مدیریت می‌شوند.
اطلاعات در Session به طور پیش فرض تا پایان جلسه کاربری (مانند بستن مرورگر) نگهداری می‌شوند و سپس از بین می‌روند.
استفاده از کوکی ها:
کوکی ها برای ذخیره اطلاعات بین جلسه‌های کاربری و در دسترس بودن در تمام صفحات وبسایت مناسب هستند.
با استفاده از کوکی ها، اطلاعات در مرورگر کاربر ذخیره می‌شوند و با هر درخواست به سرور ارسال می‌شوند.
کوکی ها می‌توانند زمان انقضای مشخصی داشته باشند و در این صورت تا زمان انقضا در مرورگر کاربر نگهداری می‌شوند.
با استفاده از کوکی ها، می‌توان اطلاعاتی مانند ترجیحات کاربر، وضعیت ورود به سیستم و سبد خرید را ذخیره کرد.
در نهایت، باید توجه داشت که استفاده از Session و کوکی ها در حداقل نیاز و با رعایت اصول امنیتی انجام شود. همچنین، باید با قوانین و مقررات حریم خصوصی مربوطه مطابقت کرده و به اطلاعات شخصی کاربران احترام بگذارید.
نکات کلیدی در استفاده از کوکی ها در PHP
از نام های یکتا و شناخته شده برای کوکی ها استفاده کنید.
اطلاعات حساس را در کوکی ها ذخیره نکنید.
بررسی کنید که آیا کاربر مجوز استفاده از کوکی ها را داده است یا خیر.
به هنگام تنظیم زمان انقضا برای کوکی ها دقت کنید تا از آنها به درستی استفاده شود.
بررسی کنید که کوکی ها در تمام صفحات مورد نیاز هستند یا فقط در برخی از صفحات.
نتیجه‌گیری
در این مقاله، با نحوه کار با کوکی ها در PHP آشنا شدیم. کوکی ها ابزاری قدرتمند برای نگهداری و استفاده از اطلاعات کاربران در وبسایت‌ها هستند. با استفاده از کوکی ها، می‌توانیم تجربه کاربری را بهبود داده و امکانات شخصی سازی را ارائه کنیم. همچنین، نکات امنیتی مربوط به استفاده از کوکی ها را نیز باید در نظر داشته باشیم تا از اطلاعات کاربران و امنیت وبسایت محافظت کنیم.